Welke pelletkachel afvoer moet ik kiezen

Voor een pelletkachel afvoer kiezen dien je te weten wat er allemaal kan en mag. Daarom vertellen we hier waar je op moet letten bij het afvoeren van de rookgassen.

Veiligheid staat voorop. De rookgassen moeten sowieso afgevoerd worden, maar hoe? Er kan veel met buizen, maar niet alles mag. Je dient onder ander rekening te houden met eventuele overlast.

Hoe moet de afvoer van een pelletkachel zijn?

Er is een regel dat je mensen niet mag hinderen, bijvoorbeeld hinder met rookgassen. Als er weinig afstand is tot de buren, kan een geveldoorvoer om die reden onverstandig zijn. Dit geldt zelfs in de wetenschap dat een pelletkachel vele malen minder rook geeft dan een ouderwetse houtkachel.

Een pelletkachel genereert puur bij de (eerste) opstart rook, maar daarna valt het bijzonder mee. Dankzij de uiterst specialistische en schone houtpellets kun je bijna spreken van houtrookvrij. En toch kunnen buren er iets van vinden als ze net iets meekrijgen van wat rook. Je moet daar wel op letten.

Daarnaast hebben we verschillende afvoeropties voor open of gesloten kachels. Beschik je over een passieve woning en/of warmteterugwinningsinstallatie (WTW-installatie)? Dan is de keuze voor een pelletkachel afvoer een stuk makkelijker. Enkel de opties voor gesloten kachels zijn dan geschikt.

Pelletkachel afvoer opties

We bieden hier een vlot overzicht van de buizen. Elke optie wordt verder in de blog extra toegelicht.

1. Geveldoorvoer  gelijk door de gevel, zonder eerst omhoog te gaan. Dit mag niet en wordt hoe dan ook sterk afgeraden!
2. Geveldoorvoer / Gevelafvoer waarbij je eerst omhoog gaat in de kamer zelf. Dit kan simpel, maar een buurmens mag klagen. Plaats daarom altijd een Pellet-ABC katalysator als je door de gevel afvoert.
3. Dakdoorvoer schuin dak waarbij de afvoer binnen enkel omhoog gaat, door het dak.
4. Dakdoorvoer plat dak, ook hierbij gaat de afvoer binnen enkel omhoog, door ’t dak.
5. Door de schoorsteen, dan gaat er een RVS-buis door een bestaand en gemetseld schoorscheenkanaal.
   
   
6. Geveldoorvoer (concentrisch), hetzelfde als optie 2, maar dan voor een gesloten toestel
7. Dakdoorvoer plat dak (concentrisch), overeenkomstig optie 4, ditmaal gesloten kachel
8. Dakdoorvoer schuin dak (concentrisch), net als optie 3, alleen deze keer gesloten model.

Een kachel heeft naast brandstof ook zuurstof nodig. Bij een ‘open’ versie zitten er luchtopeningen in de vorm van ronde gaatjes in de branderkamer. Bij de ‘gesloten’ variant is de branderkamer afgesloten. Daardoor moet er lucht van buiten worden aangezogen. Dit kan door concentrisch te gaan werken.

Overigens hebben alle kachels een externe luchtaansluiting die je eventueel met een extra toe te passen buis kunt gebruiken. Bij een open kachel gebruik je die niet, omdat het niet nodig is. Bij een gesloten kachel gaat de voorkeur vaak naar concentrisch. Dat is een mooiere oplossing.

OPTIE 1=Niet toepassen	OPTIE 2	OPTIE 3	OPTIE 4
OPTIE 5	OPTIE 6	OPTIE 7	OPTIE 8

Kan een pelletkachel zonder schoorsteen?

Uit afvoeropties 1 t/m 4 en 6 t/m 8 blijkt al dat een pelletkachel zonder schoorsteen (gemetseld) kan. Zonder klassieke schoorsteen kan prima, dan kies je voor een buizenafvoer via de gevel of het dak. De pellethaard zonder afvoerbuis plaatsen kan niet. Rookgassen moeten altijd veilig afgevoerd worden.

Kan de pelletkachel afvoer door de schoorsteen?

Uit afvoeroptie 5 blijkt dat je via een RVS-buis door de bestaande, gemetselde schoorsteen kan. De RVS-buis met een diameter van 80 mm is absoluut noodzakelijk vanwege risico’s als sterke condensvorming.

Afvoer door de gevel

In alle gevallen dien je met de afvoer eerst omhoog te gaan. Ook bij een afvoer door de gevel. Dit doe je dan in de kamer: eerst een paar meter omhoog en dan door de muur. Gemeentes kunnen een geveldoorvoer gedogen of verbieden. Dat kan gebeuren als buren de gemeente tippen met klachten.

Let Op!! -BlueSolid heeft nu de Pellet-ABC ontwikkeld. Dit is een katalysator welke geheel de houtrookgeur wegneemt. Hierdoor is het uitgesloten dat er hinder ontstaat in de buurt. De nieuwe generatie BlueSolid pelletkachels zijn de enige pelletkachels welke technische perfect branden met een geveldoorvoer en dan ook nog eens zonder houtrookgeur!! Hiermee is BlueSolid uniek in de wereld! 

Toch komt dat in de praktijk nauwelijks voor. De richtlijnen zijn namelijk opgesteld voor houtkachels. Houtkachels geven vele malen meer overlast dan de nauwelijks waarneembare rook van de pelletkachel. De rookgasafvoer door de muur valt dan ook niet te vergelijken met een houtkachel.

Door de gevel – uiteraard optie 2 – is in de praktijk de meest toegepaste methode. Vanuit de kachel gaat de afvoer buis via een T-stuk omhoog. Dat T-stuk is essentieel, nooit mag je hier zelf voor een directe bocht gaan kiezen. Zo’n bocht kan immers leiden tot ophoping met as wat alles ontregelt.

Vervolgens ga je ruim 2 meter omhoog met de buis en dan 90 graden door de muur. Bij dat stuk in die muur gebruik je altijd een dubbelwandig geïsoleerde buis. Net als met het T-stuk mag je hier niet van afwijken. Kies je er zelf voor om af te wijken, dan riskeer je schoorsteenbrand bij slecht onderhoud. Doe dat dus niet.

De voordelen en nadelen van deze pelletkachel afvoer

• Het verticale gedeelte geeft trek, wat altijd belangrijk is bij een kachel
• Prijstechnisch gezien ben je voordeliger uit, het is gewoon goedkoper
• Gassen komen hoger uit de gevel, daardoor meer kans op verdunning
• Minder kans op schoorsteenbrand dan bij lang kanaal naar boven toe
• De afvoerpijp uit de gevel is ‘cosmetisch’ voor een enkeling een nadeel

Let er wel op dat de afvoerpijp voldoende uitsteekt. Anders kan de muur verkleuren. Het einde van het rookkanaal moet voorbij de dakgoot. Anders slaat de rook tegen de dakgoot aan en dat kan eveneens leiden tot verkleuring. Pas deze afvoeroptie toe als er redelijke afstand tot je buren zit.

Tot op heden is er bij ons nog geen jurisprudentie bekend waarin een rechter hinder vaststelde. Desondanks blijft de afvoeroptie eentje voor eigen afweging van het risico tot overlast en ingrijpen. Je zou ook voor de optie 2+ gaan. Dan ga je ook door de gevel, maar dan buiten nog extra omhoog.

• Optie 2+. Geveldoorvoer die buiten nog weer extra omhoog gaat, nog een stuk boven de dakgoot uit.

Deze plusoptie zal flink duurder zijn, aangezien er sprak is van extra veel dubbelwandig buismateriaal. Alles wat buiten de gevel komt moet sowieso dubbelwandig zijn.

Verder hebben we optie 1 in het begin genoemd. Daarbij gaat de afvoer überhaupt niet omhoog. Maar de afvoer mag nooit direct vanaf de kachel door de gevel. Hij moet echt eerst omhoog. Optie 1 werkt technisch verre van optimaal, is gevoelig voor wind en kan brandgevaar veroorzaken. Niet doen!

Rookgasafvoer via dakdoorvoer: afvoer door het dak

De naam dakdoorvoer geeft meteen al het verschil aan met de geveldoorvoer. Bij deze optie (3 en 4) wordt er na een T-stuk een kanaal (buis) aangelegd die boven het dak uitmondt. In beide gevallen moet de buis buiten het vertrek waar de kachel staat dubbelwandig geïsoleerd zijn. Dat is voor de veiligheid.

Als er veel condens wordt gevormd, neemt de kans op een schoorsteenbrand toe. Dat komt omdat condens creosoot bevordert. Dit is een teerachtig goedje dat brandbaar is. De uitlaatgassen bij een pelletkachel hebben opvallend lagere temperaturen dan bij een houtkachel. Daardoor is condensvorming eerder een issue.

De kans op condensatie neemt toe bij zo’n lang kanaal naar het dak. Schoorsteenbrand in combinatie met een pelletkachel is uiterst zeldzaam. Maar als het gebeurt, is de kachel in 90% van de gevallen aangesloten op een lang kanaal. Zie hier de paradox van richtlijnen van de overheid:

Wet- en regelgeving lijkt een pelletkachel dakdoorvoer te verkiezen boven een geveldoorvoer. Je denkt dan in eerste instantie vanwege veiligheidsredenen. Maar het gaat vooral om hinder te voorkomen. Sterker nog, bij zo’n lang kanaal naar het dak is er grotere kans op condensvorming dan bij een geveldoorvoer. Je moet hoe dan ook jaarlijks het kanaal vegen. Sowieso is vegen verstandig.

Er speelt nog iets mee: in de expertgroep die de overheid adviseert zitten ook belanghebbenden. Als je ‘meer meters’ adviseert, verkoop je ook meer meters. Oftewel, er zit een financieel belang bij. BlueSolid distantieert zich daarvan. Uiteraard willen we graag verkopen, maar dan wel voor pelletkachels de beste oplossing. Een pelletkachel werkt en brandt anders dan een houtkachel.

Hebben buren last van de pelletkachel?

• Rookgassen gaan pas op serieuze hoogte naar buiten om beter te verdunnen met de omgeving
• Dankzij die hogere uitmonding is er uiteraard minder kans op geuroverlast bij de buren: beter!
• De natuurlijke trek in de pijp resulteert in een constant brandproces, zeker ook een pluspunt 
• De buren hebben er waarschijnlijk totaal geen last van, het is voor jezelf wel een stuk duurder
• Lang niet elke woning is geschikt voor een dakdoorvoer, de condensatie is een ander nadeel

Twijfel je over of de buren last hebben van de pelletkachel? Dan kun je het beste voor de afvoer door het dak gaan. Of dat nu een plat dak is of een schuin dak, in beide gevallen ‘spaar’ je de buren. Aan de andere kant zal het dus wel een grotere investering vragen. Het is aan jou om hieruit te kiezen.

Condensatie nadeel bij dakdoorvoer

Gesloten pelletkachels hebben bij een dakdoorvoer grote kans op condensatie. Door het hoge rendement is de uitlaatgastemperatuur erg laag. Je kunt dit oplossen door de uitlaatgassnelheid hoger in te stellen. Dan heeft de kachel minder tijd om warmte uit de uitlaatgassen te trekken.

Als je iets wil zeggen tegen iemand die voorbij wandelt, heb je de tijd. Als een hardloper een sprint trekt, heb je minder tijd. Zo kun je dit zien. De uitlaatgassnelheid stel je hoger in. De kachel trekt er minder warmte uit. De uitlaatgastemperatuur blijft dan wat heter. Zo verklein je de kans op condensatie, creosoot en schoorsteenbrand bij een dakdoorvoer.

Je krijgt dan wel een wat lager rendement. Zie daar opnieuw de paradox. Een efficiënte pelletkachel moet je iets minder efficiënt maken om een pelletkachel veilig een dakdoorvoer te geven. Terwijl daar bij een geveldoorvoer geen sprake van is.

Je zou evengoed nog de kamerventilator zachter kunnen zetten. Dan blaast de kachel minder warmte de kamer in. Daardoor blijft de uitlaatgastemperatuur eveneens hoger. Wederom verlies je dan wat rendement. Oftewel: het kan best, een dakdoorvoer. Het is alleen net niet helemaal optimaal. Behalve voor de verkopers die het liefst zoveel mogelijk buizen verkopen natuurlijk.

Achterafvoer of bovenafvoer

Opties 2, 3 en 4 zijn toegelicht en afgebeeld met een ‘achterafvoer’. Dat wil zeggen: het aansluitpunt voor de afvoer zit achterop de kachel. Vandaar dat er een T-stuk wordt geplaatst, om omhoog te gaan. Bij zo’n achterafvoer heb je dat T-stuk nodig, of je nu door het dak gaat of door de gevel.

Maar er zijn ook kachels waarbij de aansluiting voor de afvoer bovenop de kachel zit. Dit noemen we kachels met een bovenafvoer. Dan is er überhaupt geen sprake van een T-stuk om omhoog te gaan. Je gaat vanaf de kachel gelijk al omhoog en dan door het dak of door de gevel. De situatie is verder exact hetzelfde, enkel de positie van het aansluitpunt op de kachel verschilt.

Het voordeel van een aansluitpunt boven (bovenafvoer) is dat de kachel dichter bij de muur kan staan, omdat er niks achter zit. Bovendien heb je een minder lange buis nodig. Zorg wel dat er minstens 5 cm ruimte blijft tussen muur en kachel. Niet elke kachel biedt een bovenaansluitpunt.

Soms halen mensen termen door elkaar. Ze denken dat een bovenafvoer door het dak gaat en een achterafvoer achter de kachel door de muur gaat. Dat is dus niet zo. Het gaat om aansluitpunten.

• Termen als bovenafvoer en achteraanvoer slaan enkel en alleen op de locatie van het aansluitpunt op de kachel. De aanvoer kan boven of achter de kachel worden aangesloten.

Bij een bovenafvoer zou je kunnen spreken van optie 2B, 3B en 4B. De opties zijn hetzelfde als afgebeeld en omschreven, maar dan met het aansluitpunt boven de kachel (geen T-stuk dus).

Pelletkachel afvoer door de schoorsteen

De traditionele manier van rookgassen afvoeren gaat via de klassieke schoorsteen, zo’n gemetseld kanaal. De uitmondig is bijna altijd op grotere hoogte. Opgelet, er moet nog wel eerst een RVS-buis doorheen. In veel gevallen wordt de aangesloten houtkachel vervangen door een pelletkachel.

Kies je voor deze afvoeroptie? Dan is het aan te raden om het gemetselde kanaal eerst te laten vegen. Zo voorkom je dat oude roetaanslag kan gaan branden en een schoorsteenbrand veroorzaakt. Condensatie van de rookgassen minimaliseer je hier door de keuze voor een RVS-buis.

Houd de diameter zolang mogelijk gelijk aan de diameter van de kachel (80 mm bij onze kachels). Als rookgassen uitwaaien naar een grotere diameter, zullen deze gassen sneller afkoelen. Dit kan weer condensatie en daarmee vorming van creosoot bevorderen. Dat met een hoger risico op schoorsteenbrand.

• De uitmonding steekt meestal boven de nok van het huis uit, rookgassen verdunnen
• Om die reden is de kleine kans op geuroverlast net als bij een dakdoervoor beperkt
• Wederom zal er sprake zijn van een constant brandproces
• Een extreem lange RVS-buis zal prijzig zijn ten opzichte van een geveldoorvoer
• Jaarlijks vegen een must, rekening houdende met mogelijk condens en creosoot

Stap je over van een houtkachel naar een kachel op pellets? Dan zal deze optie (5) de handigste zijn.

Wat voor afvoer heeft een pelletkachel nodig?

Samengevat komt dit alles op het volgende neer:

• Een geveldoorvoer wanneer je georiënteerd bent op een gemakkelijke, goede en goedkope oplossing (optie 2)
• Een dakdoorvoer als je meer hebt te investeren en je echt zo min mogelijk risico wil op overlast (optie 3 of 4)
• Door de schoorsteen als er al een gemetseld kanaal is en je eerst een houtkachel had staan (optie 5)

Concentrisch kanaal

Dan hebben we nog een aantal concentrische varianten van de verschillende afvoermethodes (optie 6, 7 en 8). Die zijn bedoeld voor hermetisch gesloten pelletkachel. Dit zijn de kachel zonder luchtopeningen in de branderkamer. Daarom moet er lucht van buiten komen. Een extra luchtaansluitpunt of concentrische buizen voorzien in die luchtaanvoer. De concentrische oplossing is het mooist.

De lucht is nodig omdat er alleen vuur kan ontstaan door de combinatie van brandstof (houtpellets) en zuurstof (lucht). Gesloten kachels vergen een grotere investering, zowel qua kachel als qua concentrische afvoer. Maar daar staat tegenover dat er geen restje fijnstof in de kamer kan komen.

Wind geveldoorvoer: risico?

Er zijn aanbieders van afvoermaterialen die een geveldoorvoer per definitie afraden. Zij wijzen op windrisico’s. Dit zit zo: als er wind op de afvoerpijp slaat, zouden rookgassen ‘teruggeslagen’ worden. De afvoer werkt niet goed, rook komt de kamer in. Dat verhaal valt bijzonder sterk te nuanceren.

Artel heeft als grootste afvoermaterialenfabrikant van de Benelux testen uitgevoerd met BlueSolid. Uit de testdata blijkt dat rookgassen vergelijkbaar zijn zoals gemeten bij moderne HR-gas-CV-ketels. De technische constructie van de machines is gelijk. En raad eens? Overal in Nederland zien en accepteren we gevelafvoeren bij HR-gas-CV-ketels.

Oftewel, het risico op terugslag van (rook)gassen is immens klein en wordt gewoon geaccepteerd. Sowieso is het risico al klein omdat we de afvoerpijp door de gevel redelijk ver uitsteekt. De tegendruk weerstaat vaak de winddruk. Het zou wel heel hard moeten waaien voor enig ‘risico’.

Gesloten kachels met een concentrische geveldoorvoer ervaren zelfs geen nadelen van windkracht 7. De wind kan zelfs de rookgasventilator helpen bij een concentrisch systeem. Bij open kachels ervaren we in de praktijk ook zelden tot nooit nadelen. BlueSolid en Artel hebben de kachels in windtunnels getest.

Met tienduizenden kachels door heel Nederland zijn er nauwelijks casussen bekend van rook in de kamer. Wat zijn dan de omstandigheden wanneer dit in extreme gevallen incidenteel eens voorkomt? Als iemand een open pelletkachel aanzet in een windrijk buitengebied (omgeven door kilometers weilanden) terwijl het windkracht 7 is bijvoorbeeld.

Kan een pelletkachel overal staan? Rookgasafvoer voorschriften

Voor een pelletkachel ben je niet afhankelijk van een klassiek gemetselde schoorsteen. Je kunt op allerlei plekken door de gevel. Door het dak zal soms lastiger en duurder zijn, met verdiepingen helemaal. Houtkachelverkopers zullen een dakdoorvoer adviseren, andere installateurs een geveldoorvoer.

Er zijn veel voorschriften te vinden die verwijzen naar het bouwbesluit. Alleen dit bouwbesluit is opgesteld voor een houtkachel. Een houtkachel werkt wezenlijk anders dan een kachel op pellets. Ook geeft het bouwbesluit aan dat het advies van de fabrikant en/of leverancier leidend is.

Het bouwbesluit werd gericht op bescherming van het binnenhuisklimaat. Om die reden kun je het vreemd vinden dat het bouwbesluit niets zegt over open of gesloten pelletkachels. Want zoals eerder benoemd, raden we een open toestel absoluut af in passieve woningen of woningen met een WTW-installatie.

Welke pelletkachel afvoer moet ik kiezen: de afwegingen

Al met al zijn er diverse afwegingen:

• Kachel met een aansluitpunt achter of boven
• Afvoer vervolgens door de gevel of door het dak (of door een bestaand kanaal)
• Niet of wel concentrisch (open of gesloten kachel)
• Mogelijk iets of vrijwel geen rookoverlast voor buren
• Verminderde kans op condensatie of vrij grote kans op condensatie